Zapalenie okostnej zęba – przyczyny, diagnostyka i leczenie

Co to jest zapalenie okostnej zęba?

Okostna zęba to włóknista błona otaczająca kości. Jest silnie ukrwiona i unerwiona, dlatego właśnie możesz odczuwać ból w przypadku zapalenia. Pełni ona bardzo ważną funkcję – ma za zadanie chronić i odżywiać kości. Oznacza to, że odpowiada także za uzupełnianie wszystkich ubytków spowodowanych urazami mechanicznymi lub stanem zapalnym w zębach. Dzieje się tak, ponieważ wytwarza osteoblasty, czyli komórki kościotwórcze. Dlatego jeśli tylko pojawią się jakiekolwiek niepokojące objawy świadczące o zapaleniu okostnej zęba, konieczna jest szybka interwencja stomatologiczna.

Zapalenie okostnej zęba jest stanem zapalnym tkanki o różnym natężeniu. Problem ten może dotykać pacjentów w każdym wieku, od niemowląt po osoby starsze. W zależności od tego czy jest to ostry stan zapalny, czy przewlekły, ból i pozostałe objawy mogą się nasilać lub okresowo zanikać. To sprawia, że problem bywa bagatelizowany przez pacjentów, którzy są przekonani o tym, że stan zapalny zniknął.

Przyczyny zapalenia okostnej zęba

Istnieje wiele różnych przyczyn zapalenia okostnej zęba. Związane są one przede wszystkim z rozwojem bakterii w jamie ustnej. Jedną z przyczyn jest nieleczona próchnica zębów. Bakterie odpowiedzialne za jej powstawanie wnikają w głąb zęba aż prowadzą do zapalenia miazgi i zainfekowania okolicznych tkanek. Dlatego pacjenci często podają objawy bólowe nie tylko w samym zębie, ale również na dziąśle i kości wokół. Aby temu zapobiec, warto jest odwiedzać stomatologa regularnie i leczyć próchnicę już na wczesnym etapie jej powstawania.

Ból związany z zapaleniem okostnej zęba może występować także w wyniku nieprawidłowo przeprowadzonego leczenia kanałowego. Jeśli kanały w zębie nie są oczyszczone i opracowane do końca, wówczas wokół zęba powstaje stan zapalny. Podobnie wygląda to także w przypadku pozostawienia złamanego narzędzia w kanale zęba. Bakterie, które się tam znajdują, prowadzą do rozwoju infekcji nie tylko w samym zębie, ale i w okostnej, dlatego ból po leczeniu kanałowym może utrzymywać się nawet do kilku tygodni.

Inną przyczyną zapalenia okostnej zęba mogą być powikłania po ekstrakcji zęba. Jeśli wokół usuwanego zęba był stan zapalny, który doprowadził do powstania w tym miejscu ziarniny i nie została ona dokładnie oczyszczona, wówczas może dojść do rozwoju infekcji bakteryjnej i zapalenia okostnej. Zdarza się również, że ząb nie został usunięty w całości, a w zębodole pozostały resztki zęba, np. korzeń. Wtedy też może dojść do powikłań w postaci stanu zapalnego.

Zapalenie okostnej zęba – objawy. Jak je rozpoznać?

Wśród objawów zapalenia okostnej zęba możemy wymienić:

• silny ból zęba oraz okolicznych tkanek, który wzmaga się zwłaszcza przy nagryzaniu lub nacisku,
• promieniujący ból na głowę, szyję, kark, ucho,
• obrzęk występujący nie tylko w obrębie zęba – może pojawić się również na policzku lub wardze,
• zaczerwienione dziąsła,
• problemy z otwieraniem ust,
• gorączka,
• ogólne osłabienie organizmu.

Przy zapaleniu okostnej zęba opuchlizna jest dosyć powszechnym zjawiskiem. Pacjent może mieć więc trudności z mówieniem i oddychaniem przez to, że nie może otwierać ust. Z czasem szczękościsk może się pogłębiać na tyle, że konieczna będzie ingerencja chirurgiczna i wizyta u fizjoterapeuty.

Oprócz tego należy pamiętać o tym, że bakterie znajdujące się w jamie ustnej przenikają i krążą po całym organizmie, dlatego stan zapalny w jamie ustnej wpływa na ogólne samopoczucie. Jest to szczególnie niebezpieczne u dzieci czy kobiet w ciąży. Zapalenie okostnej zęba może mieć skutki wpływające nie tylko na zdrowie matki, ale również na nienarodzone dziecko. Zbyt długie odwlekanie wizyty u stomatologa i bagatelizowanie objawów zapalenia okostnej zęba może prowadzić do poważnych powikłań.

Diagnostyka zapalenia okostnej zęba

Gdy do gabinetu zgłasza się pacjent z objawami zapalenia okostnej zęba niezbędne jest wykonanie badania klinicznego, aby ocenić, czy jest to stan ostry, czy przewlekły. Stomatolog oprócz standardowego przeglądu jamy ustnej może wykonać badanie na ruchomość stawu skroniowo-żuchwowego oraz sprawdzić, czy pacjent może otwierać usta.

Przy diagnostyce zapalenia okostnej zęba RTG jest kluczowym narzędziem. Stomatolog lub chirurg szczękowy powinien skierować pacjenta na zdjęcie punktowe zęba, pantomogram lub tomografię komputerową w zależności od tego, jak rozległy jest problem oraz w jakim stanie zgłosił się na wizytę. Dzięki temu możliwe jest właściwe rozpoznanie problemu, a co za tym idzie – wdrożenie efektywnego leczenia.

Jak leczyć zapalenie okostnej zęba?

Zapalenie okostnej zęba wymaga specjalistycznego leczenia, dlatego szybka interwencja medyczna jest kluczowa, aby uniknąć groźnych powikłań. Stomatolog może zalecić przyjmowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, aby uśmierzyć ból i zmniejszyć stan zapalny. W przypadku ostrego zapalenia konieczne może być wdrożenie antybiotykoterapii. Antybiotyk przy zapaleniu okostnej zęba działa przeciwbakteryjnie i przyspiesza proces gojenia się tkanek.

Jeśli zapaleniu okostnej towarzyszy również ropień, konieczne będzie jego nacięcie i drenaż. Zbierająca się wokół zęba ropa powoduje często pulsujący ból i prowadzi do szeregu przykrych dolegliwości. Dlatego właśnie kompleksowe leczenie jest bardzo ważne, aby wyeliminować przyczynę problemu. Może zdarzyć się również tak, że zęba nie uda się uratować i konieczne jest jego usunięcie. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, a oprócz ekstrakcji zęba chirurg usuwa jeszcze zmienione chorobowo tkanki i odkaża ranę środkami antyseptycznymi i antybakteryjnymi.

Pacjenci często pytają o zapalenie okostnej zęba – ile trwa leczenie. Średnio około 7-14 dni, jednak należy pamiętać o tym, że jest to sprawa indywidualna zależna od wielu czynników i czas ten może się wydłużać.

Czy istnieją domowe sposoby na zapalenie okostnej zęba?

Domowe sposoby na zapalenie okostnej zęba mogą jedynie wspomóc proces leczenia i nie zastąpią wizyty w gabinecie stomatologicznym. Warto również skonsultować je z lekarzem, aby dodatkowo nie zaszkodzić i nie wydłużyć procesu leczenia. Wśród tego, co pomaga na zapalenie okostnej zęba, możemy wymienić m.in.:

• okłady lub płukanki z szałwii – mają działanie przeciwzapalne i antybakteryjne,
• płukanki z rumianku – rumianek wykazuje działanie antybakteryjne,
• zimne okłady – aby zmniejszyć obrzęk,
• płukanki z soli fizjologicznej – która działa antyseptycznie,

Dodatkowo nie należy ogrzewać miejsca, gdzie pojawił się problem, bo może to wzmagać dolegliwości bólowe i zwiększać obrzęk. Zaleca się także unikanie twardych i ostrych pokarmów.

Powikłania i skutki nieleczonego zapalenia okostnej zęba

Nieleczone zapalenie okostnej zęba niesie za sobą szereg przykrych konsekwencji i wpływa na funkcjonowanie całego organizmu. Przede wszystkim stan zapalny może objąć również tkanki sąsiednie, co w rezultacie prowadzi do utraty kości. Ubytki kostne w obrębie szczęki i żuchwy mogą prowadzić do patologicznego złamania kości nawet przy niegroźnym urazie. Uzupełnienie tych ubytków jest nie tylko sporym wydatkiem, ale również jest bardzo czasochłonne. Może trwać od kilku do kilkunastu miesięcy. Dlatego nie powinno się dopuszczać do takich sytuacji i umówić się do stomatologa jak najszybciej.

Oprócz tego mogą pojawić się powikłania w postaci ropowicy czy sepsy. Są one groźne dla zdrowia i życia pacjenta, ponieważ obejmują cały organizm. Stan zapalny wpływa na codzienne funkcjonowanie i zazwyczaj kończy się hospitalizacją.

Jak zapobiegać zapaleniu okostnej?

Aby zapobiegać zapaleniu okostnej zęba, należy przede wszystkim regularnie odwiedzać stomatologa, który podczas kontroli zębów może w porę zdiagnozować problem i wdrożyć leczenie. Oprócz tego warto jest co kilka lat robić pantomogram, czyli zdjęcie RTG wszystkich zębów, na którym widać zmiany i stany zapalne zębów oraz tkanek wokół nich.

Ważne jest także oczyszczanie zębów z kamienia i osadu u higienistki stomatologicznej. To właśnie bakterie znajdujące się w płytce nazębnej są w głównej mierze odpowiedzialne za powstawanie próchnicy i stanów zapalnych. Skaling i piaskowanie powinno się wykonywać co 6 miesięcy lub według wskazań lekarza prowadzącego.

Zdrowa dieta, ograniczenie spożywania słodyczy i słodkich napojów również wpływa korzystnie na przeciwdziałanie rozwojowi stanów zapalnych w jamie ustnej. Warto więc zwrócić na to uwagę i zmienić swoje nawyki żywieniowe w trosce o zdrowie zębów.