Przepuklina kręgosłupa – jakie daje objawy? Diagnostyka i metody leczenia
Przepuklina kręgosłupa to schorzenie, w którym dochodzi do przesunięcia krążka międzykręgowego. Krążki pełnią funkcję „amortyzatorów” między kręgami, a ich uszkodzenie może powodować ucisk na nerwy lub rdzeń kręgowy. Schorzenie najczęściej dotyczy odcinka lędźwiowego i szyjnego kręgosłupa, ale może też występować w odcinku piersiowym. Poznaj przyczyny powstawania i sposoby leczenia przepukliny kręgosłupa.

Spis treści
Jak wygląda przepuklina kręgosłupa?
Krążek międzykręgowy składa się z jądra miażdżystego (centralnej, miękkiej części) i pierścienia włóknistego (zewnętrznej, twardszej części). Przepuklina to choroba kręgosłupa, w której jądro miażdżyste przesuwa się na zewnątrz przez osłabiony lub pęknięty pierścień włóknisty. To przesunięcie może powodować ucisk na nerwy wychodzące z rdzenia kręgowego.
Przeczytaj, co oznacza wypadnięcie dysku.
Objawy przepukliny kręgosłupa
Objawy zależą od tego, w którym miejscu kręgosłupa występuje przepuklina i jak duży jest ucisk na nerwy. Mogą to być:
- ból kręgosłupa – najczęstszy objaw, często promieniujący w dół kończyny;
- ból kończyn – w przypadku przepukliny w odcinku lędźwiowym ból może promieniować do nóg (np. rwa kulszowa), a w przypadku przepukliny szyjnej do rąk;
- drętwienie i mrowienie – występuje w kończynach, zależnie od lokalizacji przepukliny;
- osłabienie mięśni – pojawia się zwłaszcza w nogach (przy przepuklinie lędźwiowej) lub rękach (przy szyjnej);
- problemy z chodzeniem – uczucie niestabilności, trudności w poruszaniu się;
- zaburzenia czucia – spowodowane uciskaniem nerwów przez przepuklinę w obszarach unerwionych;
- zaburzenia funkcji pęcherza lub jelit – bardzo poważny objaw, który może świadczyć o tzw. zespole ogona końskiego, wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej.
Diagnostyka przepukliny kręgosłupa – wywiad lekarski i badanie fizykalne
Najważniejszym celem diagnostyki jest potwierdzenie obecności przepukliny, jej lokalizacji oraz ocena stopnia ucisku na nerwy lub rdzeń kręgowy.
Ortopeda na początku przeprowadza szczegółowy wywiad, pytając o charakter i lokalizację bólu (np. czy promieniuje do nóg lub rąk); czas trwania objawów; występowanie drętwienia, mrowienia, osłabienia mięśni; czynniki, które pogarszają lub łagodzą ból (np. pozycja ciała, ruch, odpoczynek); ewentualne wcześniejsze urazy lub schorzenia kręgosłupa.
Sprawdź, jak diagnozowana jest dyskopatia.
Badania obrazowe wykorzystywane w diagnostyce przepukliny kręgosłupa
Badania obrazowe są kluczowe w potwierdzeniu diagnozy przepukliny kręgosłupa, umożliwiając dokładną ocenę struktury kręgosłupa i lokalizację zmian:
- Rezonans magnetyczny (MRI) – to złoty standard w diagnostyce przepukliny kręgosłupa. MRI pozwala dokładnie zobrazować zarówno krążki międzykręgowe, jak również nerwy i rdzeń kręgowy. Rezonans kręgosłupa pokazuje, czy i w jakim stopniu krążek międzykręgowy uległ przesunięciu oraz które nerwy są uciskane.
- Tomografia komputerowa (CT) kręgosłupa – to badanie obrazowe jest szczególnie użyteczne w sytuacjach, gdy nie ma dostępu do MRI lub istnieją przeciwwskazania do jego wykonania. CT lepiej pokazuje struktury kostne, ale gorzej tkanki miękkie, takie jak krążki międzykręgowe.
- Badanie rentgenowskie – nie pokazuje przepukliny, ponieważ krążki międzykręgowe i nerwy nie są widoczne na zdjęciach rentgenowskich. RTG może jednak pomóc wykluczyć inne przyczyny bólu pleców, takie jak złamania kręgów, zmiany zwyrodnieniowe lub wady kręgosłupa.
W przypadku podejrzenia uszkodzenia nerwów, szczególnie gdy występują objawy neurologiczne, takie jak osłabienie mięśni czy zaburzenia czucia, stosuje się badania oceniające przewodnictwo nerwowe. Elektromiografia (EMG) pozwala ocenić przewodnictwo impulsów nerwowych i funkcję nerwów obwodowych. EMG może pomóc zidentyfikować, które nerwy są uszkodzone lub uciskane przez przepuklinę kręgosłupa. W niektórych przypadkach lekarz zleca dodatkowe badania laboratoryjne, np. morfologię krwi, aby wykluczyć inne przyczyny bólu (np. infekcje, stany zapalne).
Jak umówić wizytę
Leczenie przepukliny kręgosłupa
Leczenie przepukliny może być zachowawcze lub operacyjne, w zależności od stopnia zaawansowania schorzenia:
- Leczenie zachowawcze:
- odpoczynek i zmniejszenie obciążenia – unikanie dźwigania i nagłych ruchów, które mogą pogłębić uraz;
- fizjoterapia – wzmacnianie mięśni stabilizujących kręgosłup, poprawa postawy i elastyczności;
- farmakoterapia – leki przeciwbólowe, przeciwzapalne (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak ibuprofen) oraz leki zmniejszające napięcie mięśni;
- terapia manualna – masaże, mobilizacja stawów, choć zawsze powinny być wykonywane przez doświadczonych specjalistów;
- zabiegi fizykalne – laseroterapia, ultradźwięki, elektroterapia, które pomagają zmniejszyć ból i stan zapalny.
- Leczenie operacyjne – jest stosowane, gdy symptomy nie ustępują po 6–8 tygodniach leczenia zachowawczego lub występują objawy poważnego uszkodzenia nerwów, takie jak osłabienie mięśni lub zaburzenia funkcji pęcherza:
- discektomia – najczęściej wykonywana operacja, podczas której usuwa się część przepuklinowego krążka, aby odbarczyć nerwy;
- mikrodiscektomia – mniej inwazyjna forma operacji, wykonywana z użyciem mikroskopu;
- laminektomia – polega na usunięciu części kręgu, aby zrobić więcej miejsca dla nerwów;
- stabilizacja kręgosłupa – czasami konieczne jest wzmocnienie kręgosłupa poprzez wszczepienie implantów stabilizujących kręgi;
- popularnością cieszą się laparoskopowe operacje kręgosłupa.