Ból zęba to jedna z najczęstszych dolegliwości, z jakimi pacjenci zgłaszają się do stomatologa. Wiele osób – odczuwając dyskomfort, który utrudnia codzienne funkcjonowanie – zastanawia się, czy w takiej sytuacji mogłyby pomóc antybiotyki. Warto pamiętać, że te środki nie są lekami przeciwbólowymi i powinno się je stosować tylko w uzasadnionych przypadkach. Sprawdź, w jakich sytuacjach antybiotyk na ból zęba może być wskazany.

Spis treści
Skąd bierze się ból zęba?
Ból zęba to nieprzyjemna dolegliwość, która jest jednym z najczęstszych powodów wizyt u stomatologa. Może mieć różne przyczyny – najczęstszą z nich jest próchnica, w której przebiegu bakterie niszczą szkliwo, tworząc ubytki, które docierają do wrażliwszych warstw zęba i powodują ból. Kiedy próchnica dotrze do miazgi (unerwionej tkanki zęba), może wystąpić zapalenie, które objawia się silnym, samoistnym, pulsującym bólem.
Uszkodzenie struktury zęba na skutek urazów mechanicznych także może prowadzić do bólu, szczególnie podczas jedzenia lub picia. Ponadto zęby mogą być nadwrażliwe na gorące, zimne, słodkie lub kwaśne pokarmy i napoje. Ból, obrzęk i dyskomfort czasami wynika też z wyrzynania się ósemek lub ich zatrzymania w dziąsłach. W niektórych przypadkach za dolegliwości bólowe odpowiada zapalenie zatok, które zazwyczaj promieniuje do górnych zębów, powodując ból.
Ból zębów może także wynikać z ostrych stanów zapalnych, np. ropnia. Dopiero gdy dentysta ustali przyczynę dolegliwości, można wdrożyć odpowiednie środki. Najskuteczniejszym sposobem jest oczywiście usunięcie przyczyny problemu, a więc wyeliminowanie próchnicy, wypełnienie ubytku, usunięcie ósemki lub wyleczenie stanu zapalnego poprzez zastosowanie leczenia kanałowego. W przypadku, gdy przyczyną infekcji powodującej ból są bakterie, lekarz może zalecić zastosowanie antybiotyku.
Kiedy sięgnąć po antybiotyki w leczeniu bólu zęba?
Antybiotyki w leczeniu bólu zęba są wskazane w specyficznych sytuacjach. Jeśli dolegliwościom bólowym towarzyszą objawy ogólne, takie jak gorączka, obrzęk twarzy czy trudności w przełykaniu, może to oznaczać, że w organizmie rozwija się infekcja bakteryjna. W takich przypadkach antybiotyk zapobiega dalszemu rozprzestrzenianiu się zakażenia.
Wśród najczęstszych wskazań do zastosowania antybiotyków w stomatologii można wymienić:
- ostre stany ropne – ropień prowadzi do rozprzestrzenienia stanu zapalnego na okoliczne tkanki, a antybiotyki są w stanie temu zapobiec;
- przejściowa bakteriemia – po zabiegach stomatologicznych, takich jak ekstrakcja zęba czy usuwanie kamienia, może dochodzić do bakteriemii, czyli obecności bakterii we krwi. W takich przypadkach u niektórych pacjentów antybiotyki są stosowane profilaktycznie;
- infekcje związane z chorobami ogólnoustrojowymi – w przypadku pacjentów z obniżoną odpornością (np. po przeszczepach lub leczeniu immunosupresyjnym) antybiotyk nie tylko pomoże na ból zęba, lecz również pozwoli zapobiec poważnym powikłaniom
Zobacz także: Fakty i mity stomatologiczne.
Jakie antybiotyki stosuje się w leczeniu bólu zęba?
Najczęściej stosowanymi antybiotykami w stomatologii są amoksycylina oraz klindamycyna. Amoksycylina, czyli syntetyczna penicylina, jest stosunkowo bezpieczna dla kobiet w ciąży i dzieci. Klindamycynę z kolei często wybiera się w przypadku alergii na penicylinę. Oprócz tego skutecznie działa na większość patogenów wywołujących zakażenia zębopochodne.

Jak prawidłowo stosować antybiotyki?
Aby antybiotyki były skuteczne, należy przestrzegać kilku zasad. Przede wszystkim leki te zawsze powinny być przyjmowane zgodnie z zaleceniami lekarza. Ważne jest, aby nie pomijać dawek ani nie przerywać terapii, nawet w przypadku wcześniejszego ustąpienia objawów.
Nadużywanie antybiotyków w problemach stomatologicznych nie jest wskazane, ponieważ może prowadzić do wyniszczenia naturalnej flory bakteryjnej organizmu, a w konsekwencji także do zaburzeń żołądkowo-jelitowych oraz zakażeń grzybiczych. Częste stosowanie tych preparatów zwiększa oporność bakterii, a to może prowadzić nie tylko do trudności w leczeniu przyszłych zakażeń, lecz także do rozwoju antybiotykoopornych szczepów.
W sytuacjach, gdy antybiotykoterapia nie jest wskazana, można sięgnąć po inne metody łagodzenia bólu. Preparaty przeciwbólowe, np. paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), mogą skutecznie zwalczać dolegliwości bólowe, nie osłabiając przy tym naturalnej odporności organizmu. Olejek goździkowy oraz ziołowe płukanki, takie jak wyciąg z szałwii, również powinny przynieść ulgę. W większości przypadków ból można wyleczyć szybko i trwale poprzez leczenie stomatologiczne, które eliminuje jego główne źródła.